“Vol verwachting klopt ons hart”. Het is een van de bekende St Nicolaasliederen, die we jaarlijks weer horen en zelf ook meezingen. Mooi is het woord verwachten, dat zoveel wilt zeggen ‘uitzien naar’. Er staat iets te gebeuren.

Wie het leven van de heilige Nicolaas onder de loep neemt, moet teruggaan tot de vierde eeuw, de tijd toen het christendom niet langer vervolgd werd en onder keizer Constantijn de wind in de zeilen kreeg. Nicolaas was in de eerste decen­nia van de vierde eeuw bisschop van Myra. Na zijn overlij­den op 6 december 335 – het exacte jaartal wordt tussen 335-337 geplaatst – verspreidt zich zijn verering met name door de legenden die in omloop komen. De Nicolaascultus gaat via Constantinopel naar Rome, de Alpen over naar onze contreien.

De Byzantijnse prinses Theophano verspreidde in de 10e eeuw de cultus van Sint Nicolaas door Noord-Europa. Na de dood van haar echtgenoot Keizer Otto II bestuurde zij vanuit Nijmegen het Ottoonse Rijk als regent voor haar zoon. Ze liet de Sint Nicolaaskapel in Nijmegen bouwen. In de stad werd het Sint Nicolaasbroederschap opgericht, zij onderhielden een liefdadigheidsinstelling genaamd het Sint Nicolaasgasthuis.

6 december... een ode aan H. Nicolaas en aan alle adviseurs van Sint Nicolaas en zij die deze dag een warm hart toedragen:

In 2019 werd het idee opgepakt door de Zeeuwse kunstenaar Roeland van der Kley en Marcus Vankan om een uniek religieus kunstwerk te vervaardigen dat het verhaal van Sint Nicolaas uitbeeld.

Wie in de Middeleeuwen een bedevaartstocht maakte, schafte als herinnering vaak een pelgrimsinsigne aan.

Tchantches en Sint Nicolaas

Op 16 december is het 79 jaar geleden dat het Ardennenoffensief begon. Op 5 december vierde men in het Luxemburgse stadje Wiltz Sinterklaas. Enkele Amerikaanse soldaten waren naar de pastoor gegaan en hoorde over hoe Sint Nicolaas elk jaar kwam rond 5 december. De Amerikanen ontfermden zich over dit spel en zouden het gaan verzorgen. Alle kinderen kwamen samen en werden getrakteerd. 

De heilige Franciscus van Assisi (+1226) kwam in de Middeleeuwen op het idee om met kerstmis in 1223 in Greccio voor de eerste keer een kerststal op te zetten in de open natuur. Dit jaar dus 800 jaar geleden.

Elke 31 december en 13 januari trekken grillige figuren door het achterland van het kanton Appenzell Ausserrhoden in Zwitserland. Sommigen dragen versierde hoeden, anderen hebben afschuwelijke dierengezichten. Het zijn "Silvesterchläuse", die het oude jaar uitluiden en het nieuwe verwelkomen.

Sint Nicolaas is de patroonheilige van de Krim, de Oekraïne en Rusland. De geschiedenis van Sint Nicolaas in Oekraïne gaat terug tot de 10e en 11e eeuw. In kerken worden zijn iconen prominent geplaatst op de iconostasemuren, meestal naast Jezus, de Moeder Gods, of de patroonheilige van de kerk. Het betreft een soort van houten afscheiding tussen het schip en het priesterkoor.

Het is nog niet zo lang geleden dat we beproefd werden door het Coronavirus. Mensen zochten en zoeken nog steeds naar troost en hoop, tegen hun angst. Een van de gebruiken die we zien, is dat mensen bidden of een kaarsje aansteken bij een heilige. De Katholieke Kerk kent een rijke verering van heiligen tegen allerlei kwalen en ziekten. Ook tegen de pest. Bekende heiligen zijn de aartsengel Michael, Rochus, Franciscus van Assisi, Rosa en Lima en Sebastianus. Maar je mag ook Nicolaas in dit rijtje toevoegen. Ja. Waarom?