Blog: Het St Nicolaasretabel in Heythuysen

Gepubliceerd op 6 december 2023 om 23:31

In 2019 werd het idee opgepakt door de Zeeuwse kunstenaar Roeland van der Kley en Marcus Vankan om een uniek religieus kunstwerk te vervaardigen dat het verhaal van Sint Nicolaas uitbeeld.

 

Gekozen werd om een uniek retabel te vervaardigen, bestaande uit tien geschilderde panelen. Een retabel of altaarstuk is een rechtopstaande beeldwand, voorzien van beeldhouwwerk of schilderingen, die zich boven of achter het altaar verheft en daarmee optisch een geheel vormt. Het woord retabel komt van het middeleeuwse Latijnse woord “retrotabulum” en betekent letterlijk keerzijdentafel.

Het altaarstuk vond gedurende de Middeleeuwen in alle delen van West-Europa ingang. De retabel fungeerde als een beeldende verfraaiing van het altaar, dat beschouwd werd als het liturgisch en rituele hart van het kerkgebouw. Dit retabel staat dus in een lange traditie.

 

Gedurende het gehele jaar 2020 (het Coronajaar) vervaardigde de kunstenaar dit retabel door oude materialen te gebruiken waaronder hout van een oude rustaltaar uit deze kerk en schilderde hij tien schilderijen.

 

Op zondag 8 november 2020 werd dit retabel ingewijd door Mgr Everard de Jong, hulpbisschop van Roermond. Bij deze gelegenheid werd er een fles manna erin geplaatst, een geschenk van de St Nicolaasbasiliek uit Bari. Na Nicolaas’ dood op 6 december rond 335-337 voltrok zich een mirakel.. Zijn botten zouden een bijzondere, olieachtige vloeistof uitzweten, die men een wonderbare heilzame en genees­krachtige uitwerking toeschreef. Het betreft het manna- of myronwonder. Myron betekent olie

 

Op 25 mei 2022 werd er in dit retabel een reliekbotje geplaatst van de Heilige Nicolaas. Het is afkomstig van de Sint Adelbertabdij van Egmond. Zij ontvingen enkele relieken van Nicolaas rond of voor het jaar 1173. Het stukje rib werd in een Russisch orthodoxe reliekhouder aan pastoor Marcus Vankan geschonken voor dit retabel. Het werd op Hemelvaartsdag 2022 erin geplaatst.

 

Aan de buitenkant van het retabel wordt het Sint Nicolaas verhaal verteld. Nicolaas in de hemel, als voorspreker voor ons gelovigen. In het midden staat de jaarlijkse processie op 8 mei te Bari centraal. Het Nicolaasbeeld verlaat de basiliek en wordt door de straten naar de zee gebracht ter verering door de pelgrims.

 

Drie schilderijen vertellen de drie oude legenden. De opwekking van de studenten uit de pekelton, het redden van de drenkelingen en het zetten van de schoen (of klomp) dat teruggaat naar het verhaal hoe Nicolaas drie meisjes voorziet van een bruidsschat en ze zo redt uit de dreigende prostitutie. Verstopt onderin zie je een afbeelding van de hel. De eeuwenoude strijd tussen goed en kwaad.

 

In de Sinterklaas periode worden de deuren geopend. Het verhaal van Sinterklaas staat dan centraal. Afgebeeld is de komst van de Sint op de Stoomboot, Sint als anonieme gever op het dak en als centraal middenpaneel de jaarlijkse gezinsmis dichtbij 6 december, in samen werking met Schutterij Sint Nicolaas uit Heythuysen.

Een nieuwe liturgische, catechetische en kunstzinnige tempel waar jong en oud een kaars, gebed, intentie en zelfs een tekening of brief kan achterlaten, gedurende de Sinterklaasperiode en daarbuiten. Hiervoor heeft de kunstenaar een unieke brievenbus gecreëerd.